Υπολογισμός και διόρθωση της παρέκκλισης (leeway) και του εκτροπίου (set/drift) στην ναυτιλία

Υπολογισμός και Διόρθωση της Παρέκκλισης (Leeway) και του Εκτροπίου (Set/Drift) στην Ναυτιλία

Η ακρίβεια στον προσδιορισμό της θέσης και της πορείας του πλοίου είναι πρωταρχικής σημασίας για την ασφαλή και αποτελεσματική ναυσιπλοΐα. Δύο βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την πραγματική πορεία και θέση ενός σκάφους στη θάλασσα είναι η παρέκκλιση (leeway) και το εκτρόπιο (set/drift). Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τι είναι αυτοί οι όροι, πώς υπολογίζονται και πώς διορθώνονται στην πλοήγηση.

Τι είναι η παρέκκλιση (Leeway);

Η παρέκκλιση είναι η πλευρική κίνηση του σκάφους λόγω της δύναμης του ανέμου. Ενώ η πλώρη του σκάφους κατευθύνεται σε μια συγκεκριμένη πορεία, ο άνεμος μπορεί να το σπρώχνει πλάγια, προκαλώντας αλλαγή στην πραγματική πορεία του σκάφους. Η γωνία μεταξύ της κανονικής πορείας και της πραγματικής κατεύθυνσης κίνησης του πλοίου λόγω αυτής της πλευρικής ώθησης ονομάζεται γωνία παρέκκλισης.

Παράγοντες που επηρεάζουν την παρέκκλιση

• Ένταση και κατεύθυνση του ανέμου: Ισχυρότεροι και πλαγιοί άνεμοι προκαλούν μεγαλύτερη παρέκκλιση.
• Επιφάνεια του πλοίου πάνω από την επιφάνεια νερού: Μεγαλύτερο καταστρωματικό προφίλ αυξάνει την επίδραση του ανέμου.
• Ταχύτητα του σκάφους: Μεγαλύτερη ταχύτητα μειώνει το χρόνο επίδρασης της πλευρικής δύναμης.

Τι είναι το εκτρόπιο (Set and Drift);

Το set είναι η κατεύθυνση της δύναμης του ρεύματος που επηρεάζει το σκάφος, ενώ το drift είναι η ταχύτητα με την οποία το ρεύμα μετακινεί το σκάφος προς αυτήν την κατεύθυνση. Η συνδυασμένη επίδραση set και drift προκαλεί το σκάφος να παρεκκλίνει από την πορεία που έχει θέσει ο κυβερνήτης.

Παράγοντες που επηρεάζουν set και drift

• Τοπικά θαλάσσια ρεύματα, που μπορεί να προέρχονται από παλιρροιακές κινήσεις, ανέμους, ή γεωμορφολογία βυθού.
• Εποχή και ώρα της ημέρας, λόγω της αλλαγής παλιρροιακών ρευμάτων.

Υπολογισμός και Διόρθωση

Για την ακριβή πλοήγηση είναι απαραίτητο να υπολογιστούν και να ληφθούν υπόψη οι γωνίες και οι ταχύτητες παρέκκλισης (leeway), set και drift, ώστε να προσαρμοστεί η πορεία που θα ακολουθήσει το σκάφος.

Βήματα υπολογισμού:

1. Προσδιορισμός της γωνίας παρέκκλισης: Με βάση εμπειρικά δεδομένα ή πίνακες που σχετίζονται με την ένταση και κατεύθυνση του ανέμου, το μέγεθος και τύπο σκάφους.
2. Εκτίμηση set και drift: Μέτρηση ή προβλέψεις τοπικών ρευμάτων, μέσω παλιρροιακών πινάκων, NAVTEX, ή ηλεκτρονικών συσκευών.
3. Διόρθωση πορείας: Προστίθενται οι γωνίες και αποστάσεις παρέκκλισης και εκτροπίου στην αρχική πορεία (αστεραγωγική πορεία, course over ground) ώστε να προκύψει η διορθωμένη πορεία που πρέπει να ακολουθήσει ο κυβερνήτης (course to steer).

Παραδείγματα χρήσης

Αν ένα σκάφος έχει νότια προγραμματισμένη πορεία (180°), και υπάρχει πλευρικός άνεμος που δημιουργεί γωνία παρέκκλισης 5° προς τα δυτικά, ενώ το ρεύμα έχει set 210° και drift 2 κόμβους, ο κυβερνήτης πρέπει να προσαρμόσει την πορεία του προς τα ανατολικά σε 185° περίπου για να αντισταθμίσει την πλευρική ώθηση. Παράλληλα υπολογίζεται η επιρροή των ρευμάτων, ώστε η πραγματική πορεία να αποκλίνει όσο το δυνατόν λιγότερο από την επιθυμητή.

Συμπεράσματα

Η κατανόηση και πρακτική εφαρμογή των εννοιών παρέκκλισης και εκτροπίου αποτελούν βασική δεξιότητα για κάθε ναυτικό. Η συστηματική χρήση αυτών των διορθώσεων στις καθημερινές ναυτιλιακές δραστηριότητες μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο απόκλισης της πορείας και βελτιώνει την ασφάλεια και την αποδοτικότητα της πλεύσης.